Ik heb het afgelopen jaar geworsteld met de dichotomie van het alledaagse en het spirituele. Door mijn shiatsu-studie ben ik veel gaan mediteren en andere chi-technieken gaan beoefenen. Tijdens meditatie heb ik soms zo’n diepe verbondenheid gevoeld met het leven, dat ik er weleens over fantaseer om de rest van mijn bestaan in een Chinees klooster te gaan mediteren. Zo wezenlijk voelt die verbondenheid, dat het alledaagse soms te banaal lijkt. Zelfs een waste of time (met als gevolg dat ik ernaar neig mijn tijd te verspillen – maar daarover een andere keer meer).
Maar ik houd ook van veel zaken in mijn alledaagse leven. Ik heb een partner van wie ik houd en met wie ik mijn leven wil delen, ik heb vele interesses die ik wil najagen, ik houd van lekker eten en wijn, ik geniet van koffie en kunst, van de prikkels in een stad.
Je ziet, eigenlijk zijn de dingen die ik noem niet eens zo alledaags. Mijn levenspartner is geen alledaags verschijnsel. Liefde is spiritueel. Een mooie maaltijd bereiden is cultivering, wijn proeven is een oefening in bewustzijn (én intoxicatie). Alles heeft een materiële en een spirituele kant. Het leven toont zich vaak, onverwacht, mystiek.
Maar wat nu als ik je zeg dat je ook dit mystieke kunt faciliteren? Dat, door een bepaalde levenswijze, het mystieke zich vaker gaat tonen, dat het spirituele en het alledaagse zich gaan vermengen. Dat je tijd op aarde niet meer voortsnelt in alledaagsheid, of vertraagt en verzandt in banale sleur. Maar dat het leven gaat glanzen. Levendiger wordt. Dat je niet meer kijkt en geen antwoord hoort, maar dat het leven je terug aan gaat kijken, dat het je aanspreekt.
Dit is geen beeldspraak, maar een concrete ervaring, en wat het vergt is dat je je dag op een bepaalde manier indeelt. Het baseert zich op de taoïstische fundamenten van de Chinese geneeskunde en de praktische werking van de 12 orgaan-energieën die op verschillende tijdstippen van de dag op hun maximum functioneren. Voor iemand die niet bekend is met de Oosterse geneeskunde klinkt dit misschien vaag in de oren, maar de concrete adviezen die eruit volgen zijn tamelijk nuchter en praktisch: je stemt je activiteiten af op bepaalde uren van de dag, je let (een beetje) op je voeding, en je maakt ruimte voor meditatie, yoga, tai chi, chi kung of do-in. De routine doet de rest.
De zogenaamde chi-cyclus is een bekend gegeven in de traditionele Chinese geneeskunde (TCM). Maar voor de praktische uitwerking ervan en het idee van de cyclus als brug naar het spirituele, verwijs ik naar deze blogposts van TCM-therapeut Jost Sauer.
Voordat ik de dagindeling uit de doeken doe, even kort een paar begrippen toelichten. ‘Chi’ wordt gewoonlijk vertaald met energie of levenskracht, maar het is goed om te beseffen dat chi ook altijd een materieel aspect heeft. Daarom is het te beïnvloeden via voedsel en lichaamsoefeningen. Als je chi goed doorstroomt, voel je je energiek, is je chi op bepaalde plaatsen geblokkeerd, of verzwakt in het algemeen, ben je moe en lusteloos. (Wat chi is en hoe je het kan voelen, kom ik in andere blogposts op terug.)
In de Chinese geneeskunde zijn er 12 organen, verdeeld in zes Yin & Yang-paren. Deze Organen staan met elkaar in verbinding en zij hebben een specifieke plek in de energierondgang van het lichaam. Hoewel er genoeg overeenkomsten zijn tussen de westerse fysiologie en de oosterse opvatting over de organen, is het handig om ze niet te gaan vergelijken met het anatomische orgaan. De Chinese organen hebben altijd ook betrekking op hun energetische – welhaast metafysische – functie voor het leven. Vandaar de hoofdletter voor het onderscheid.
De Longen worden gezien als het begin van de chi-circulatie, en zij vormen een paar met de Dikke Darm. Vervolgens krijg je Maag en Milt, Hart en Dunne Darm, Blaas en Nieren, Hartbeschermer en Drievoudige Verwarmer (dit zijn twee vreemde eenden in de bijt, ook voor de Chinezen), en tot slot Galblaas en Lever.
Zij hebben iedere dag hun eigen piekmoment van twee uur en dat levert dus 12 tijdslotjes op per dag.
Hoe ziet een dag er volgens de chi-cyclus uit?
Ochtend
De Longen staan aan het begin en hun tijd is van 3-5 uur. Het advies luidt om rond 5 uur op te staan – dan hebben de Longen het voorbereidende werk gedaan voor de energiecirculatie – en neemt de Dikke Darm het over. (Ik vind 5 uur onchristelijk, dus ik sta om 6 uur op.) Begin de dag, om de circulatie te bevorderen, met lichaamsstrekkingen en meditatie. Yoga, chi kung, do-in, of gewoon lichaamsgymnastiek, het maakt niet uit. Je bereidt je lichaam voor op de dag, en door je ademhaling ruimte te geven kom je in het hier en nu.
Nu je lichaam (en geest) klaar is voor de dag, geef je het de juiste voeding: van 7-9 heerst de Maag. Dat betekent het liefst iets warms en geen stapels boterhammen. Wit brood eten en ontbijt overslaan is een doodzonde in de Chinese geneeskunde: je hebt een goede basis nodig om de dag door te komen. Alles wat je hier inlevert, betaal je later op de dag dubbel terug. Een goed ontbijt wil ook zeggen een bewust ontbijt. Dus geen krant, telefoon of e-mail checken terwijl je eet. Ga rustig zitten, snuif de damp van je hete pap op en eet kalm je kom leeg. Nu ben je klaar om te knallen.
Van 9-11 uur is het tijdstip van de Milt, en de Milt-energie zorgt voor focus, helderheid en concentratie. Maak er gebruik van! Ik combineer de chi-cyclus met het doelenprogramma dat ik de vorige keer heb besproken. Dus ik begin meteen met mijn belangrijkste taken voor de dag: studie, schrijven, of die vervelende klus waar ik al langer tegenaan hik. Een echte dooddoener is om ‘even’ je e-mail te checken of op een website te gaan kijken. Daarmee verstrooi je de focus die de Milt biedt. Zelf drink ik er graag koffie bij, wat het proces nog een handje helpt.
Je zult zien dat je tegen elven in een stroomversnelling bent geraakt. Dit is de ideale tijd om je belangrijkste doelen te verwezenlijken, want van 11-13 uur regeert de Hart-energie. Nu zal je tong spreken vanuit je hart en als je (creatief) bezig bent, zul je merken dat je hele zijn betrokken is bij wat je doet. Het is een heerlijk gevoel als je op de toppen van je kunnen presteert. Dit is tevens de piek van de dag, het meest vurige moment, waarop de energie in je lichaam voluit stroomt.
Je hebt nu 4 uur gewerkt en eigenlijk zit de echte arbeid er al op. Daarom is het ook van belang de taken die je absoluut gedaan wilt hebben eerst te doen. Nu heb je het vliegwiel zo’n slinger gegeven dat je de rest van de dag automatisch vooruit gaat.
Middag
13 uur is het scharnierpunt tussen Yang (activiteit) en Yin (rust): de top is geweest en de opwaartse en verspreidende krachten zijn op hun retour. Energie gaat weer naar beneden, terug naar binnen. Dat betekent dat je nu gas terug gaat nemen. Dat doe je door jezelf eerst te trakteren op een gezonde, hartige lunch. Net als voor het ontbijt geldt: bij voorkeur iets warms erbij. Ideaal is soep: daarmee versterk je de Milt weer (die je net flink hebt gebruikt). De Dunne Darm regeert nu tot 15 uur en deze scheidt de hoofd- van de bijzaken voor de rest van de dag.
Het is mijn ervaring dat het soms lastig is mezelf los te rukken van wat ik aan het doen ben. Eigenlijk wil ik doorvliegen; ideeën blijven komen en het kost moeite om die flow te onderbreken. Maar gas terugnemen is even belangrijk als om 9 uur het pedaal indrukken. Doe je dit niet, zul je later op de dag, of in de week, de rekening krijgen. Bovendien kun je dit enthousiasme om door te gaan juist gebruiken om de dag erna uit te kijken naar je taken. Stoppen op je hoogtepunt is een gezond advies. (En andersom: ga nog even door als je een moeilijk punt bereikt hebt).
Na de lunch – die overigens ook een pauze is, ik maak een wandeling, doe boodschappen of een dutje – ga je anders te werk. Niet meer super doelgericht, maar ontspannen, drijvend, associërend. Ik volg nog steeds mijn – avond vantevoren – opgestelde taken, maar ik doe ze op een andere manier. Dus geen intense studie meer, of ingewikkelde betogen schrijven. Wel: een tekst redigeren. Of research doen. Geef jezelf de ruimte om een beetje te rommelen. Beantwoord e-mails, lees dat artikel of spreek met iemand af. Van 15-17 uur is de energie van de Blaas en deze is verbonden met het zenuwstelsel. Een goede Blaas leidt tot een ontspannen gevoel.
Rond 17 uur rond ik af en schrijf mijn doelen voor de volgende dag op. Dit is het moment van de Nier-energie, die in de Chinese geneeskunde de bron van het leven vormt, de vitaliteit. Dit is ideaal voor weer wat meditatie of chi kung. Zelf doe ik rond 18 uur een half uur zhan zhuang, ‘staan als een boom’ – erg krachtig! Op den duur voelt dit niet meer als een opgave, want het laadt je op en je voelt je fris en uitgerust erna.
Avond
In de avond overheerst de Yin-energie en nu is het gedaan met werk en denken aan werk. Van 19-21 uur zorgt de energie van de Hartbeschermer voor een open, ontspannen gevoel. Een ideaal moment om te eten met dierbaren en sociaal te zijn. Drink een glas wijn, geniet van de dag, het gezelschap, het eten. Geef jezelf vrij voor de avond: kijk tv, lees een boek, wat je maar ontspant.
Rond tienen is het bedtijd. De Drievoudige Verwarmer zorgt tussen 21 en 23 uur voor de passage van het domein van de dag naar dat van de nacht en begeleidt je naar dromenland. Volgens de chi-cyclus is het van belang te slapen voordat de Galblaas (23-1) en Lever (1-3) aan de beurt zijn. Zij hebben rust nodig om het lichaam te zuiveren en je fit te maken voor een nieuwe dag. Vooral de Lever is uiterst gevoelig en ’s nachts in een kroeg hangen bezorgt hem dubbele pijn. Hij moet de alcohol eerst verwerken zodat alle andere processen stil liggen en vervolgens nog het lichaam voorbereiden op de komende dag. (Start dus vroeg met drinken.)
De avonden zijn kort volgens deze indeling. Daarnaast laat het geen ruimte voor sociale gelegenheden die gewoonlijk laat in de avond plaatsvinden. In het weekend laat ik de routine dan ook deels los. Zolang je maandagochtend weer begint is dat geen probleem (je kunt altijd opnieuw beginnen, op ieder moment intunen), maar hoe groter de afwijking van je routine, des te groter de arbeid die je weer moet verzetten. De chi-cyclus is een simpele, maar eerlijke economie.
‘Dit is mijn geheim, het is heel eenvoudig: alleen met het hart kun je goed zien. Het wezenlijke is voor de ogen onzichtbaar.’ – De kleine prins, Antoine de Saint-Exupéry
Nu heb ik beloofd een manier te geven om het spirituele en het alledaagse te verenigen, en waar ik mee kom is een tamelijk prozaïsche opsomming van een dag. Waar is het mystieke gebleven?
Over het spirituele wil ik eigenlijk kort zijn. Omdat het een ervaring is. Een ervaring bovendien die in woorden uitgedrukt weinig heel laat van precies die mystieke kant ervan. Kun je beschrijven hoe het leven voelt? Daarnaast is het zo persoonlijk. Alsof je een geestverruimende trip of intense droom beschrijft aan anderen. De beelden en symbolen zijn van jou – het is jouw, unieke ervaring. Maar ik kan wel zeggen dat het af en toe trippy is.
Je zult gekke dingen gaan ervaren. Vreemde lichaamssensaties (stromen, dobberen, kosmisch varen noem ik het), maar ook synchroniciteit (toevalligheden die verband houden), serendipiteit (het een zoeken, het ander vinden). Je zult een helderheid ervaren over je levensdoelen. Je zult het gevoel hebben dat je niet meer alleen bent. Het leven zal je aanspreken, in ontmoetingen, beelden, symbolen. Je zoekt en je vindt meteen. Je stelt een vraag en krijgt antwoord. Je vindt je groove. Je ontmoet je bestemming. Je wordt wie je bent.
Het zijn allemaal zaken die ons weleens overkomen, ze geven het leven glans. Maar als je de chi-cyclus volgt, gebeuren ze vaker. Eigenlijk zo vaak dat je erop kunt gaan vertrouwen.
Dit is niet het doel, noch het streven. Het doel is: hak hout, breng water naar de put.
Dat is de essentie: je moet een idee hebben, een plan. Je moet werken. Maar als jij de eerste stappen gaat zetten, zal de Tao verschijnen en je koesteren.
athousandram 